VI KRAKOWSKA JESIEŃ MUZYCZNA

Dzisiejszy koncert w całości poświęcony jest pieśni. W pogodny nastrój wprowadzą nas trzy wdzięczne kompozycje Fryderyka Chopina, pisane do sztambuchów młodych dam. Podążając za tekstem w Piosence litewskiej, kompozytor wykorzystał „przekomponowaną” formę pieśni, aby poprzez muzyczne gesty oddać ton rozmowy matki z córką. Natomiast Śliczny chłopiec oraz znane ze szkolnych śpiewników Życzenie to pieśni zwrotkowe, w których odzywają się wyraźnie rytmy polskich tańców ludowych.
W programie nie może zabraknąć kompozycji Stanisława Moniuszki, kolejnego czołowego przedstawiciela polskiej muzyki narodowej, twórcy ponad dwustu pieśni zebranych w zeszytach Śpiewnika domowego. Wpadające w ucho melodie, miały w zamyśle autora służyć Polakom do domowego muzykowania, w różnych okolicznościach życia codziennego. Wśród pozycji wybranych na dzisiejszy wieczór znajdują się Cztery pory roku, Do słowika oraz najpopularniejsza pieśń kompozytora – Prząśniczka.
W następnym punkcie programu przeniesiemy się w świat liryki wokalnej Sergiusza Rachmaninowa. Szeroko rozciągające się, przejmująco piękne, długooddechowe frazy niosą w sobie niebywały ładunek emocjonalny. Rachmaninow, będący także pianistą, powierza fortepianowi w pieśniach bardzo istotną rolę. Usłyszymy trzy kompozycje: Nie poj Krasavica ze zbioru sześciu pieśni op. 4, Sen z następnego w kolejności op. 8 oraz Zdies haraszo – siódmą z dwunastu pieśni op. 21.
Wydarzeniem dzisiejszego wieczoru będzie światowe prawykonanie cyklu pieśni zatytułowanego Rozmowy z Aniołem. Cykl napisany został dla uczczenia 200-lecia urodzin Stanisława Moniuszki, dlatego zawiera różnego rodzaju tematyczne odniesienia do twórczości narodowego kompozytora. Usłyszymy między innymi Arię z kurantem do słów Jana Lechonia, nawiązującą w dosłowny sposób do słynnej Arii ze Strasznego Dworu. Rozmowy z Aniołem odwołują się do pieśni Moniuszki również na płaszczyźnie ogólnej idei i przeznaczenia, o czym sama autorka mówi w następujący sposób: „Celem zbioru jest nie tylko powiększenie literatury pieśniarskiej dla wybitnych śpiewaczek, ale przede wszystkim chodzi mi o wzbogacenie «śpiewnika», który będzie dostępny dla szerokiej rzeszy młodych wykonawców oraz dla wszystkich potrafiących śpiewać. Chciałabym aby ten zbiorek stał się «Śpiewnikiem domowym» dla wszystkich kochających muzykę.” Wśród autorów tekstów pieśni wybranych przez kompozytorkę, oprócz Jana Lechonia, znajdują się: Bolesław Leśmian, Joanna Kulmowa i Kazimiera Iłłakowiczówna.
W świat dziecięcej wyobraźni i zabaw przeniosą nas Rymy dziecięce Karola Szymanowskiego. Dwadzieścia utworów do słów Kazimiery Iłłakowiczówny powstało w latach 1922–1923. Dedykowane są tragicznie zmarłej w 1925 roku siostrzenicy Szymanowskiego – Alusi Bartosiewiczównie. Większość pieśni to stosunkowo proste, krótkie i lapidarne utwory.
Cinco canciones populares argentinas czyli Pięć argentyńskich pieśni ludowych Alberto Ginastery, powstało w 1943 roku, we wczesnym okresie twórczości kompozytora. Usłyszymy cztery z pięciu kompozycji cyklu: szybki, żywiołowy taniec Chacarerę, następnie poświęconą tematyce nieodwzajemnionej miłości, melancholijną pieśń Triste (dosłowne „smutny”) oraz pokrewny pod względem treści taniec – Zambę, a na koniec tradycyjną kołysankę Arrorró. Autor nawiązuje w nich do rodzimego folkloru argentyńskiego. Równocześnie prezentuje tradycyjne melodie w nowej, XX-wiecznej odsłonie z silnie rozszerzoną harmoniką oraz dużym udziałem kolorystyki dźwiękowej.
Grażyna Bacewicz zaliczana jest zazwyczaj do grona przedstawicieli neoklasycyzmu, jednak sama artystka zdecydowanie sprzeciwiała się tak jednoznacznej klasyfikacji. Spośród kilkunastu pieśni Bacewicz na głos z fortepianem usłyszymy trzy wybrane utwory. Samotność to jedna z trzech pieśni powstałych w 1938 roku do słów arabskich poezji z X wieku, w przekładzie Leopolda Staffa. Treść skupiona jest wokół tematyki miłości, tęsknoty i samotności. Boli mnie głowa do słów samej autorki oraz Sroczka do słów ludowych to dwie ostatnie pieśni Grażyny Bacewicz z 1955 i 1956 roku, wyróżniające się specyficznym żartobliwym charakterem.
Barwny pieśniowy kalejdoskop zakończymy humorystycznym akcentem zoologicznym. Pieśni z cyklu Nasha Shkhapa polskiego kompozytora współczesnego – Sławomira Zamuszko – napisane zostały do tekstów Ogdena Nasha i Hilaire Belloca. Wiersze pochodzą ze zbioru Fioletowa krowa, zawierającego wybrane i przetłumaczone przez Stanisława Barańczaka, najsłynniejsze przykłady zabawnych rymowanek z literatury anglojęzycznej. W skład cyklu wchodzi sześć kompozycji, z których pięć (Kot, Drób, Krowa, Świnia i Żmija) zostanie wykonanych podczas dzisiejszego wieczoru. W partii fortepianu wyraźnie słyszalne jest upodobanie autora do wykorzystywania cytatów z już istniejących melodii. Partia wokalna z kolei jest pod względem wykonawczym szczególnie wymagająca – zawiera znaczną ilość bardzo dużych skoków interwałowych i obfituje w niecodzienne efekty brzmieniowe.

Aleksandra Biśta

Projekt dofinansowano ze środków Miasta Krakowa.
Partnerami festiwalu są: ZAiKS oraz Hotel Wawel

Prawykonanie światowe utworu Marty Ptaszyńskiej dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.

JOANNA FRESZEL – absolwentka Wydziału Wokalnego oraz Studium Pieśni na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie Jadwigi Rappé. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (dwukrotnie), programu Pro Polonia, programu ISA 2012, Stypendium Młoda Polska, odznaczona medalem Magna cum Laude dla najlepszego absolwenta UMFC (2013). Doktorantka na macierzystej uczelni.
Artystka otrzymała szereg nagród i wyróżnień w krajowych i zagranicznych konkursach, m.in. II nagrodę w Konkursie im. H. Halskiej we Wrocławiu, III nagrodę i nagrodę specjalną w Konkursie im. K. Szymanowskiego w Łodzi, I nagrodę i trzy nagrody specjalne w II Konkursie im. J. E. J. Reszków w Częstochowie, nagrodę specjalną w Międzynarodowym Konkursie Belvedere im. H. Gabora w Wiedniu oraz I nagrodę wraz ze specjalną nagrodą Opery we Frankfurcie w konkursie J:opera Voice Competition ISA’12. Finalistka Viotti Competition w Vercelli. W 2017 roku była nominowana do nagrody Koryfeusz i zdobyła  Paszport „Polityki”.
Brała udział w festiwalach: Warszawska Jesień (2010, 2015, 2016, 2017), Contrechamps w Genewie, Saaremaa Opera Days w Estonii, Melos-Étos w Bratysławie oraz w 7 Nurtów i 7 Premier, zorganizowanym z okazji Jubileuszu 70-lecia Związku Kompozytorów Polskich. W 2011 roku wystąpiła w siedzibie UNESCO w Paryżu, w tym samym roku zadebiutowała jako Musetta w Cyganerii G. Pucciniego (Polska), Vénus i Phrygienne w Dardanusie J.-Ph. Rameau (Irlandia, Wielka Brytania) oraz Fiordiligi w Così fan tutte W.A. Mozarta (Polska, Włochy). Śpiewała partię Małgorzaty w Fauście Ch. Gounoda w Estońskiej Operze Narodowej, Maszyny w Niciach K. Wołka w NFM we Wrocławiu, Susanny w Figaro Figaro Gets a Divorce E. Langer i D. Pountneya w Teatrze Wielkim im. S. Moniuszki w Poznaniu, Psyche w Erosie i Psyche L. Różyckiego w Teatrze Wielkim–Operze Narodowej w Warszawie.
Artystka z powodzeniem sięga do dzieł wszystkich epok. Specjalizuje się w wykonawstwie muzyki współczesnej (m.in. „Credentials” or „Think, Think Lucky” R. Haubenstocka-Ramatiego, Sonety Shakespeare’a P. Mykietyna, Wesele I. Strawińskiego). Dokonała kilkunastu prawykonań w tym: Stabat Mater A. Pärta, Sadness Untitled M. Nikodijevića, Primordia Rerum O. Bianchiego, In Memoriam U. Caine’a, Canticum Puerorum E. Knapika. Koncertowała w kraju i za granicą z NOSPR, Sinfonią Iuventus, Orkiestrą Akademii Beethovenowskiej, orkiestrami Opery i Filharmonii Podlaskiej, Filharmonii Krakowskiej,  Filharmonii Śląskiej, Filharmonii Świętokrzyskiej i Filharmonii im. M. Karłowicza w Szczecinie, Orkiestrą Kameralną Capella Bydgostiensis, Orkiestrą Muzyki Nowej, Orkiestrą Kameralną Miasta Tychy AUKSO, Orkestr de ereprijs (Holandia), Österreichisches Ensemble für Neue Musik czy Orkiestrą Symfoniczną Camerata Viva, występując m.in. pod batutą takich dyrygentów, jak Jerzy Maksymiuk, Gabriel Chmura, Jacek Kaspszyk, Krzesimir Dębski, Jerzy Salwarowski, Marek Moś, Paul Esswood, Wim Boerman, Szymon Bywalec, Tadeusz Strugała, Jacek Rogala, Adam Klocek, Arturo Tamayo, Michał Dworzyński. Podczas trasy koncertowej po Ukrainie wykonywała Chantefleurs et chantefables W. Lutosławskiego z orkiestrami filharmonii we Lwowie, Odessie, Czernihowie, Doniecku i Dniepropietrowsku. W 2015 roku, nakładem wytwórni DUX, ukazała się debiutancka płyta artystki pt. real life song, na której znalazły się napisane specjalnie dla niej utwory polskich kompozytorów młodego pokolenia – M. Bembinowa, A. Kościowa, R. Janiaka, A. Zubel, S. Zamuszki, A. Borzyma jr, J. Szmytki i K. Szwed. Album otrzymał nominacje do nagrody Fryderyk 2016 w dwóch kategoriach oraz nagrodę Orphée d’Or, przyznawaną przez Académie du Disque Lyrique za najlepszą interpretację muzyki współczesnej.
 

BARTŁOMIEJ KOMINEK – ukończył z wyróżnieniem Akademię Muzyczną w Krakowie w klasie Janusza Olejniczaka. Brał udział w kursach mistrzowskich wybitnych pedagogów fortepianu, między innymi Andrzeja Jasińskiego, Oxany Jablonskiej, Lee Kum-Singa i Ryszarda Baksta. Obecnie wykłada w Akademii Muzycznej w Krakowie, gdzie w 2015 roku otrzymał tytuł doktora habilitowanego.
Laureat wielu nagród i wyróżnień na konkursach pianistycznych oraz festiwalach w kraju i za granicą, między innymi w Kil (Szwecja), Glasgow i w Londynie, a także na Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku i Festiwalu Talentów w Tarnowie. Występuje na estradach koncertowych Polski (Festiwal Muzyczny Polskiego Radia w Warszawie, Festiwal Bravo Maestro w dworku Paderewskiego w Kąśnej Dolnej, Festiwal Talentów w Tarnowie, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień, Warszawskie Spotkania Muzyczne, Muzyka na Szczytach w Zakopanem, Festiwal Muzyki Polskiej w Krakowie, Międzynarodowe Dni Kompozytorów Krakowskich), niemal całej Europy, Bliskiego Wschodu i Japonii, zbierając znakomite recenzje. Brał również udział w festiwalach chopinowskich w Gandawie (Belgia), Valldemossie (Majorka) i Nohant (Francja).
Artysta prowadzi od wielu lat ożywioną działalność kameralną oraz występuje z wieloma znanymi artystami, orkiestrami i zespołami kameralnymi, m.in. z orkiestrami: Sinfonia Varsovia,  Filharmonii Krakowskiej, Filharmonii Świętokrzyskiej, Filharmonii Kaliskiej, Sinfonia Baltica, z Capellą Cracoviensis, Polską Orkiestrą Radiową, z kwartetami smyczkowymi DAFÔ, Camerata, Prima Vista, z Chórem Polskiego Radia w Krakowie, z Elżbietą Towarnicką, Olgą Pasiecznik, Anną Radziejewską, Iwoną Sobotką, Bogumiłą Dziel-Wawrowską, Joanną Freszel, Januszem Olejniczakiem, Konstantym Andrzejem Kulką, Tomaszem Strahlem, Marcinem Nałęcz-Niesiołowskim, Wojciechem Michniewskim, Danielem Smithem, Jonatanem Mannem, Anną Marią Staśkiewicz, Klaudiuszem Baranem, Magdaleną Bojanowicz i Januszem Wawrowskim. Od 2014 roku występuje z pianistką Anną Boczar w duecie fortepianowym Chopin Piano Duo.
Dokonał nagrań dla Polskiego Radia i Telewizji. Zagrał rolę Fryderyka Chopina w filmie zrealizowanym przez telewizję japońską. W 2005 roku jego nagranie Etiudy E-dur op. 10 nr 3 znalazło się na płycie z utworami Chopina najwybitniejszych polskich pianistów i laureatów Konkursów Chopinowskich. W tym samym roku wraz z Januszem Olejniczakiem, Chórem Uniwersytetu Gdańskiego i znakomitymi solistami nagrał rzadko wykonywaną Petite messe solennelle G. Rossiniego. Wykonanie to zostało zamieszczone na płycie wydanej przez Uniwersytet Gdański. W 2010 roku ukazał się album firmy DUX z muzyką G. Bacewicz, zawierający między innymi I Kwintet fortepianowy w opracowaniu Bartłomieja Kominka na fortepian i orkiestrę kameralną, który otrzymał nominację do nagrody Fryderyk. W 2013 roku ukazała się płyta Kominka z muzyką chorwackiego kompozytora i prezydenta Ivo Josipovića (Polskie Nagrania), natomiast w 2016 roku solowa płyta z muzyką Siergieja Prokofiewa, w tym z niezwykle rzadko wykonywaną suitą z baletu Romeo i Julia.
Bartłomiej Kominek jest zapraszany do udziału w pracach jury ogólnopolskich międzynarodowych konkursów pianistycznych i kameralnych (m.in. Roma Piano Competition, Międzynarodowy Konkurs Duetów Fortepianowych w Białymstoku, Grajmy Razem w Zamościu). Prowadzi kursy mistrzowskie w wielu uczelniach w Europie. Opracował wszystkie utwory orkiestrowe Fryderyka Chopina na fortepian z towarzyszeniem kwartetu smyczkowego (wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne). W 2019 roku został odznaczony medalem Ministra Edukacji Narodowej za szczególne zasługi w pracy pedagogicznej.