MUSICA-ARS AMANDA

Jak już wspominaliśmy przy okazji poprzedniego koncertu, zatytułowanego U progu romantyzmu, w XIX wieku muzyka zyskała status sztuki zdolnej wyrażać i przekazywać uczucia, ale też treści duchowe i metafizyczne. Jeszcze w I połowie XIX wieku zaistniało też zjawisko tzw. muzyki programowej, czyli oddającej poprzez dźwięki pewne bardzo konkretne treści – obrazy czy historie. Równocześnie tworzono też muzykę instrumentalną nawiązującą do wzorców klasycznych. Pojawiło się więc pytanie – czy muzyka ma być podporządkowana jakiejś zewnętrznej treści, czy może sama w sobie, w swojej nieokreśloności stanowi wystarczający przekaz. Na tym tle wybuchł jeden z największych sporów w historii muzyki, w którym po jednej stanęli twórcy tzw. muzyki absolutnej, czyli tradycyjnych w formie symfonii, sonat, koncertów itp., po drugiej zaś zwolennicy podporządkowania muzyki wyrażanej przez nią treści.

Obóz pierwszy skupiony był wokół kompozytora Johannesa Brahmsa i wpływowego krytyka muzycznego Edwarda Hanslicka. Dzieła Brahmsa, w szczególności jego cztery symfonie, ale także muzyka fortepianowa i kameralna, zakorzenione są głęboko w tradycji, szczególnie w muzyce Beethovena. Kunszt techniczny i klarowność formy mają u niego tak istotne znaczenie, że bywa on wręcz nazywany klasykiem romantyzmu. Jednak to, że Brahms bronił autonomiczności muzyki, jej niezależności od pozamuzycznych treści,  nie oznacza bynajmniej, że jego dzieła są czystą, pozbawioną wyrazu sztuką dźwięków. Wręcz przeciwnie, w jego muzyce słychać cały wachlarz niezwykle silnych emocji, i w tym względzie jest ona na wskroś romantyczna.

Osią drugiego obozu, uważającego się za bardziej nowoczesny i postępowy, byli Ferenc Liszt i Richard Wagner. Pierwszy hołdował idei muzyki programowej, na potrzeby której stworzył nowy gatunek – poemat symfoniczny. Forma takiego utworu podporządkowana miała być całkowicie treści pozamuzycznej – opowiadanej historii czy odmalowywanemu obrazowi. Poemat symfoniczny zyskał dużą popularność i na stałe zagościł w panteonie gatunków muzycznych. Jednym z najbardziej znanych utworów tego typu i jednocześnie jednym z niewielu w ortodoksyjny sposób realizujących ideę pełnego podporządkowania muzyki programowi literackiemu jest Uczeń czarnoksiężnika Paula Dukasa, oparty na poemacie Goethego o tym samym tytule. Również pełnego podporządkowania wymagał od muzyki Richard Wagner, który za cel postawił sobie zreformowanie gatunku opery (więcej: patrz str. 2).

Opisany wyżej spór w najbardziej wyrazisty sposób zarysował się w środowisku niemieckim, ale i w pozostałych krajach Europy odbił się szerokim echem. Wielu twórców jednak zdecydowało się nie opowiadać bezwarunkowo po jednej ze stron i swobodnie poruszać się zarówno w nurcie muzyki absolutnej jak i programowej. Tak działo się m.in. w przypadku Camille’a Saint-Saëns’a, w którego dorobku obok słynnego Karnawału zwierząt czy poematu Danse macabre znajdziemy 3 symfonie, 5 koncertów fortepianowych, 3 skrzypcowe, i 2 przeznaczone na wiolonczelę, z których pierwszy w tonacji a-moll jest uważany za jedno z arcydzieł literatury wiolonczelowej.

Historia pokazała więc, że w tej wojnie idei nie było przegranych i wygranych, a dzieła niegdysiejszych antagonistów pokojowo sąsiadują w programach koncertowych.

Barbara Kalicińska

HAYOUNG CHOI – urodzona w 1998 roku w niemieckim Bielefeld południowokoreańska wiolonczelistka dała się poznać polskiej publiczności podczas III Międzynarodowego Konkursu Wiolonczelowego Krzysztofa Pendereckiego, zdobywając pierwszą nagrodę oraz nagrody specjalne.
Hayoung Choi rozpoczęła edukację muzyczną w szkole koreańskiego National University of Arts,  następnie studiowała w Purcell School of Music w Anglii, a  w latach 2014-2017 w Kronberg Academy w Niemczech, gdzie uzyskała tytuł licencjata i magistra. Od 2017  kontynuuje studia w Akademii Kronberga u prof. Wolfganga Emanuela Schmidta, będąc jednocześnie członkinią Konserwatorium im. Emanuela Feuermanna Akademii Kronberg w Niemczech.
Choi już w wieku trzynastu lat zdobyła pierwszą nagrodę na Międzynarodowym Konkursie im. Johannesa Brahmsa w Austrii, zbierając laury jako najmłodsza zwyciężczyni w historii konkursu. Zdobyła także pierwsze nagrody na Międzynarodowym Konkursie Wiolonczelowym Antonio Janigro w Chorwacji i Międzynarodowym Konkursie Wiolonczelowym Justusa Dotzauera w Niemczech. Podczas mistrzowskich kursów wiolonczelowych w Kronberg otrzymała nagrodę „Landgrave of Hesse Prize” i „Leyda Ungerer Music Prize”.
Jako solistka Hayoung Choi występowała z wieloma orkiestrami, takimi jak Kremerata Baltica Orchestra, Camerata Salzburg, Frankfurt Opera and Museum Orchestra, Barcelona Chamber Orchestra, London Trinity Labans Conservatoire Orchestra, Sinfonietta Cracovia, Kalisz Philharmonic Orchestra, Olsztyn Philharmonic Orchestra, Bucheon Philharmonic Orchestra, Sungnam Philharmonic Orchestra i Suwon Philharmonic Orchestra.
Hayoung Choi jest zapraszana do udziału w prestiżowych festiwalach muzycznych, takich jak City of London Festival w Anglii, Amsterdam Cello Biennale w Holandii, Kronberg Cello Festival w Niemczech, Prades Pablo Casals Festival we Francji, Beijing Supercello Festival w Chinach i Artdialog Festival w Szwajcarii.
Jako kameralistka występowała z takimi muzykami jak Sir András Schiff, Gidon Kremer, Christian Tetzlaff, Kim Kashkashian, Jörg Widmann i Mitsuko Uchida.
Gra na wiolonczeli Giovanniego Paolo Magginiego, Brescia c.1600, która została jej wypożyczona przez Kumho Asiana Cultural Foundation w Korei.

GIL RAVEH – urodzony w 1977 roku, jest założycielem i dyrektorem artystycznym berlińskich warsztatów dyrygenckich „International Masterclasses Berlin”. Jednym z ważniejszych wystąpień artysty w 2020 roku będzie poprowadzenie koncertu otwarcia sezonu Deutsches Kammerorchester Berlin w Filharmonii Berlińskiej.
Raveh został doceniony przez wybitnych dyrygentów, takich jak Michail Jurowski i Noam Sheriff, którym towarzyszył   podczas koncertów ze znakomitymi orkiestrami w Europie (m.in. z Staatskapelle Dresden w ramach 4. Internationalen Schostakowitsch Tage Gohrisch, Orkiestrą Filharmonii w Petersburgu, Orkiestrą Filharmonii w Londynie, Tonkünstlerorchester Wien, Orkiestrą Filharmonii w Dreźnie, Orkiestrą Opery w Oslo). Był także asystentem dyrygenta w studiu  Deutsche Grammophone w czasie nagrań DSO Berlin i ze skrzypkiem wirtuozem Nemanją Radulovićem.
Raveh prowadzi bogatą działalność koncertową i nagraniową. Regularnie współpracuje z berlińską Sinfoniettą, a jego austriacki debiut odbył się na głównej scenie Brucknerfest w Linzu. Dyrygował światową premierą „Ein Glasperlenspiel” Markusa Stockhausena – koncertu na trąbkę, harfę i orkiestrę akordeonową, w Beethovensaal w Hanowerze, z udziałem kompozytora jako solisty.