Polish
English
KALENDARZ
zwiń hide calendar
pokaż cały miesiąc
KASA BILETOWA

telefon:

506 625 430

czynna


7.01 – 10–14, 15–19, 8.01 - 11:30–15:30, 17–18, 9.01 - 9:30–13:30, 17–18

 REZERWACJA

tel/fax:

od poniedziałku do piątku w godzinach 9 - 16, tel. 504 856 500, 12 619 87 22

e-mail:

KALENDARIUM

KONCERT WALENTYNKOWY

2020-02-15, Sobota
18:00

miejsce: szkoła muzyczna im. M. Karłowicza, Centrum E
fot. A. Ferfecka
powiększ

wykonawcy:

Orkiestra Filharmonii Krakowskiej
Charles Olivieri-Munroe – dyrygent
Wanda Franek – mezzosopran
 



repertuar:

Siergiej Prokofiew – Suita symfoniczna z opery Miłość do trzech pomarańczy op. 33 bis
Manuel de Falla – El amor brujo
Josef Suk – Pohádka op.16

 

Wanda FRANEK – ukończyła Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie śpiewu Jadwigi Rappé (2010). W latach 2013–2015 była adeptką Akademii Operowej przy Teatrze Wielkim–Operze Narodowej w Warszawie, gdzie współpracowała z Eytanem Pessenem, Matthiasem Rexrothem oraz Izabelą Kłosińską. Laureatka I nagrody Konkursu Wokalnego im. L. Różyckiego w Gliwicach oraz III nagrody w Konkursie Wokalnym w Dusznikach-Zdroju. Jest finalistką I Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Antoniny Campi w Lublinie. Jeszcze podczas studiów, w 2008 roku zadebiutowała na scenie Warszawskiej Opery Kameralnej partią Lucindy w operze Kochanek wszystkich B. Galuppiego. Od 2012 roku współpracuje z Teatrem Wielkim–Operą Narodową w Warszawie (TWON) przy produkcjach Manon Lescaut G. Pucciniego w reżyserii Mariusza Trelińskiego oraz Lohengrina R. Wagnera.
W 2014 roku w ramach programu Aldeburgh Music wystąpiła na deskach Snape Maltings w Aldeburgh (Wielka Brytania) w partii Amora w Koronacji Poppei C. Monteverdiego. W tym samym roku rozpoczęła współpracę z Operą Krakowską przy koprodukcji z Trondheim Symfoniorkester Mefistofelesa A. Boita. W 2015 roku debiutowała w operze J. Stefaniego Cud albo Krakowiaki i Górale w TWON (jako Dorota), w Sosarme G.F. Haendla z towarzyszeniem Capelli Cracoviensis (królowa Erenice) a także na Festiwalu Mozartowskim Warszawskiej Opery Kameralnej, wykonując najpiękniejsze arie z oper W.A. Mozarta. W 2015 roku wystąpiła jako Stara Niewiasta w spektaklu TWON Straszny dwór w reżyserii Davida Pountneya pod batutą Andryi’a Yurkevicha. W sezonie 2016/2017 artystka kreowała po raz pierwszy rolę Mercedes w premierowej realizacji Carmen G. Bizeta oraz Suzuki w Madamie Butterfly G. Pucciniego w Operze na Zamku w Szczecinie, Loli w Rycerskości wieśniaczej P. Mascagniego na inauguracji XIX Festiwalu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari w Nowym Sączu, Arete i Ksieni w premierowej produkcji opery Eros i Psyche L. Różyckiego w TWON, w Royal Liverpool Philharmonic oraz Smetona w Annie Bolenie G. Donizettiego w Operze Krakowskiej. W sezonie 2018/2019 i następnym Wanda Franek występowała w Operze Krakowskiej – jako Pani Quickly w koncertowej wersji Falstaffa G. Verdiego, Urszula w operze Beata S. Moniuszki, w Operze Bałtyckiej w Gdańsku – Myrtale w premierowej produkcji Thaïs J. Masseneta i Staruszka w Kandydzie L. Bernsteina, Teatrze Wielkim w Łodzi – jako Jadwiga w Strasznym dworze.
Wanda Franek koncertowała m.in. pod batutą Kirilla Petrenko, Jerzego Maksymiuka, Tadeusza Strugały, Tadeusza Wojciechowskiego, Władysława Kłosiewicza czy Ewy Strusińskiej.



Przekraczanie granic między światem realnym a fantastycznym w baśniach i legendach nikogo nie dziwi. Osnową dla fabuły jest walka dobra ze złem. Tryumfuje – nierzadko przy ingerencji sił nadprzyrodzonych – to, co szlachetne, piękne i sprawiedliwe. Wszystkie prezentowane dziś kompozycje powstały z inspiracji podobną tematyką. Pisane były z myślą o wykonaniach scenicznych, realizacja których wymaga większego nakładu środków niż wykonanie estradowe. Stąd ich twórcy pokusili się o dokonanie stosownych adaptacji, a te z czasem stały się bardziej popularne niż wersje wyjściowe.

Dzieło operowe Miłość do trzech pomarańczy powstawało w latach 1917-19. Libretto napisał sam kompozytor na podstawie baśniowej satyry Carla Gozziego[1]: widowisko serwuje widzom gromadka Cudaków[2]. Króla Treflowego otacza grono spiskowców, a jego syn cierpi na melancholię. Sprzymierzeńcem Króla jest Czarnoksiężnik Czelio, rywali - wróżka Fata Morgana. Magowie podejmują grę w karty[3] o losy państwa. Tymczasem trefniś Truffaldino prowadzi[4] Księcia na zabawę, gdzie Fata Morgana niezamierzenie wywołuje powszechne rozbawienie. Wściekła, rzuca na Księcia zaklęcie: zakochuje się on beznadziejnie w trzech pomarańczach. Pragnąc je odnaleźć, młodzieniec wyrusza w nieznane. Po wielu perypetiach, zdobywszy je, Książę i towarzyszący mu Truffaldino udają się w drogę powrotną[5]. Dręczeni pragnieniem rozcinają kolejno owoce. Dwie z ukrytych w środku księżniczek umierają, trzecia - Ninetta - zostaje ocalona przez Cudaków. Książę prowadzi wybrankę do zamku[6]. Fata Morgana zamienia ją w mysz. Cudakom udaje się pojmać złą wróżkę, dzięki czemu Czelio może przywrócić Ninetcie ludzką postać. Spiskowcy zostają skazani na śmierć, ale udaje się im się zbiec[7]. Premiera opery miała miejsce w 1921 roku w Chicago. Reakcje odbiorców były mało przychylne. Siergiej Prokofiew, świadom tego, jaki potencjał drzemie w napisanych z rozmachem fragmentach baletowych, dokonał kompilacji sześciu miniatur. Suitę cechuje bogactwo rytmiki, oryginalność harmonii i przede wszystkim świetna instrumentacja. Utwór ma ilustracyjny, groteskowy charakter, choć nie brak i akcentów lirycznych (m.in. w części V, Książę i księżniczka).

Manuel de Falla skomponował El amor brujo (Miłosne czary[8]) na zamówienie śpiewaczki i tancerki flamenco Pastory Imperio[9]. Utwór pomyślany jako jednoaktowy balet-gitaneria o zwartej konstrukcji, składa się z szeregu obrazów muzycznych. Kontrapunktem do scen tanecznych są autentyczne pieśni andaluzyjskie[10]. Pierwsza wersja kompozycji powstawała w latach 1914-15, prawykonanie miało miejsce w Madrycie. Fabuła baletu zaczerpnięta została z cygańskiej legendy[11]: serce Candelas należało zawsze do Carmela, lecz została ona zmuszona do małżeństwa z Jose, człowiekiem porywczym i niewiernym. Jose zostaje zasztyletowany. Z nastaniem zmierzchu duch zmarłego męża nawiedza kobietę (roziskrzony Danza del terror). Nie pomagają ani zaklęcia, ani rytualny taniec przy ogniu (poprzedzony biciem dzwonów o północy słynny Danza ritual del fuego[12]). Wydaje się, że Candelas i Carmelo są skazani na wieczną tęsknotę (rozkołysana Pantomima utrzymana w nieregularnym metrum). Ostatecznie jednak duch Jose pada ofiarą swego pożądania względem Lucii (Danza del juego de amor). Z nadejściem świtu (co oznajmia kolejne bicie dzwonów i triumfalny zaśpiew) Candela i Carmelo mogą cieszyć się swoją miłością. El amor brujo jest przykładem stylizacji polegającej na wpisaniu elementów danego folkloru w indywidualny język kompozytorski. W tym przypadku są to charakterystyczne dla stylu flamenco zwroty harmoniczne, modalny charakter melodyki, ornamentowanej z użyciem chromatyki, oraz pierwotny emocjonalizm. De Falla finezyjnie operuje zespołem orkiestrowym, wyzyskując zabiegi wypracowane przez francuskich impresjonistów, a także imituje barwy instrumentów typowych dla muzyki andaluzyjskiej, których brak w orkiestrze (kastaniety czy gitara).

1898 zapisał się w życiorysie Josefa Suka jako rok ożenku z Otilką, córką Antonína Dvořáka, i pierwszego sukcesu kompozytorskiego, związanego z udaną premierą spektaklu Radúz i Mahulena[13] w Teatrze Narodowym w Pradze. Wkrótce potem opracował czteroczęściową suitę orkiestrową[14], którą nazwał Pohádka (Bajka). Opisowe tytuły poszczególnych części[15] wykazują ścisły związek z oryginalną kompozycją. Historia jest następująca: Książę Radúz w pogoni za białym jeleniem trafia do obcego królestwa. Zostaje pojmany. Miłością obdarza go Mahulena, a temu uczuciu przeciwna jest zawistna królowa Runa. Nakłania dziewczynę do podjęcia niebezpiecznej wyprawy w góry, gdzie więziony jest jej ukochany. Mahulena go uwalnia. Rozgoryczona Runa rzuca na nich klątwę. Zakochani udają się do zamku księcia. Gdy tylko Radúz przekracza mury miasta zapomina kim jest Mahulena. Opuszczona dziewczyna tuła się bez celu, rozpacz odbiera jej wolę życia; zamienia się w topolę. Serce młodzieńca jest niespokojne, wytchnienie znajduje on tylko pod drzewem, gdzie słyszy tajemniczy głos. Jego zdesperowana matka, chcąc położyć kres szaleństwu, uderza siekierą w pień topoli. Czar pryska, a Radúz i Mahulena padają sobie w objęcia... Struktura poszczególnych części suity utkana jest z krótkich tematów, które są stopniowo rozwijane i za sprawą mistrzowskiej orkiestracji powracają w nowych odsłonach. Ekspresyjny sposób narracji, nieustanne zmiany napięcia i nastroju (od romantycznej sielanki czy beztroski lekkiego tańca[16], po powagę i dramat śmierci) i nieprawdopodobna inwencja melodyczna sprawiają, że utwór jest zajmujący i przystępny w odbiorze.

Znajomość pozamuzycznych kontekstów zwykle umożliwia pełniejszą percepcję utworów. Jeśli jednak ktoś nie ma ochoty pozostawać w kręgu miłosnych zaklęć, z pewnością znajdzie wiele innych powodów do uważnego słuchania. I nie będzie rozczarowany, bo każde z dzieł to przykład sztuki kompozytorskiej najwyższej próby.

Jadwiga Kubieniec



[1] Carlo Gozzi (1720-1806) – wenecki dramatopisarz, autor udramatyzowanych baśni, m.in. Turandot przetłumaczonej przez Friedricha Schillera na język niemiecki.

[2]  Skorzystali oni z kłótni grupy postaci z komedii dell'arte reprezentujących sztuki: tragiczną, komiczną, liryczną i farsę,  o to, kto przedstawi dzieło. Cudaki to tytuł I części suity.

[3] Scena w piekle - II część suity.

[4]Groteskowy Marsz –  część III suity – pochodzi II aktu; grywany jako niezależny utwór symfoniczny. Jego transkrypcja fortepianowa również zyskała ogromną popularność.

[5]Scherzo – rodzaj taranteli, część IV suity.

[6]Książę i księżniczka - V części suity. 

[7]Ucieczka - Część finałowa.

[8] Za hasłem Manuel de Falla z Encyklopedii muzycznej PWM; przekłady Czarodziejska miłość lub Miłość czarodziejem nie odpowiadają treści libretta.

[9] Właść. Pastora Rojas Monje (1889-1976) była muzą malarzy, poetów i artystów. Rozpoczęła karierę jako dziesięciolatka, w latach 1912–1926 występowała w niemal wszystkich teatrach Madrytu, w latach późniejszych także w filmach.

[10] Pieśni z tradycji cante jondo ze względu na dedykację dzieła przeznaczone są na głos żeński (alt lub mezzosopran): poprzedzona solo obojowym Pieśń cierpiącej miłości, Pieśń błędnych ogników i Pieśń gry miłosnej w finalnej części utworu.

[11] Legendę kompozytorowi i autorowi libretta (Gregorio Martínez Sierra, 1881-1947) opowiedzieć miała matka Pastory Imperio.

[12] De Falla wykorzystał ludową piosenka kowali, śpiewaną przy kuciu żelaza dla odegnania złych duchów.

[13] Dramat poetycki Juliusza Zeyera napisany na motywach słowackiej bajki ludowej w 1896 roku, do którego Suk skomponował muzykę.

[14]Muzyka do spektaklu (w katalogu dzieł kompozytora op. 13) przeznaczona na alt, tenor, narratora, chór mieszany i orkiestrę zawierała piosenki, recytatywy, interludia i postludia. W roku 1912 Suk zrewidował i tę partyturę.

[15] O wiernej miłości Radúza i Mahuleny i ich boleści, Intermezzo: Grając w łabędzie i pawie, Intermezzo: Muzyka żałobna, Klątwa Runy i jak miłość ją złamała.

[16] Część druga to Polka.

 



Wersja do druku
Tworzenie stron - Fabryka Stron Internetowych Sp. z o.o. CMS - FSite

© Filharmonia Krakowska 2010

Przez dalsze aktywne korzystanie z naszego Serwisu (scrollowanie, zamknięcie komunikatu, kliknięcie na elementy na stronie poza komunikatem) bez zmian ustawień w zakresie prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez Filharmonię Krakowską im. Karola Szymanowskiego do celów marketingowych, w szczególności na potrzeby wyświetlania reklam dopasowanych do Twoich zainteresowań i preferencji w serwisach Filharmonii Krakowskiej i w Internecie. Pamiętaj, że wyrażenie zgody jest dobrowolne, a wyrażoną zgodę możesz w każdej chwili cofnąć. dowiedz się więcej. Chcemy, aby korzystanie z naszego Serwisu było dla Ciebie komfortowe. W tym celu staramy się dopasować dostępne w Serwisie treści do Twoich zainteresowań i preferencji. Jest to możliwe dzięki przechowywaniu w Twojej przeglądarce plików cookies i im podobnych technologii. Informujemy, że poprzez dalsze korzystanie z tego Serwisu, bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki, wyrażasz zgodę na zapisywanie plików cookies i im podobnych technologii w Twoim urządzeniu końcowym oraz na korzystanie z informacji w nich zapisanych. Ustawienia w zakresie cookie możesz zawsze zmienić.Akceptuję